Kayıt dışı istihdamın tanımı değişik şekillerde yapılmaktadır. Bunlar;
- Çalışanların
yeterli çalışma standartlarına sahip olmadan, asgari yaş haddi, asgari ücret
hakkı, fazla mesai ücreti ve işyeri çalışma standartları gibi konulardaki
düzenlemelere uyulmadan, sosyal güvenlik, vergi ve diğer fonların eksik
ödendiği ya da hiç ödenmediği istihdam türüdür.*
- Ülkenin çalışan nüfusunun resmi toplam
istihdam rakamları içinde kapsanamamasıdır;**
- Avrupa Birliği Komisyonu tarafından kayıt
dışı istihdam, “niteliği itibariyle yasal fakat kamu makamlarına bildirilmemiş
herhangi bir ücretli faaliyet’’ olarak tanımlanmaktadır.
- Kayıt
dışı istihdam; çalışanların ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına hiç bildirilmemesi
veya eksik bildirilmesi nedeniyle vergi ve sosyal güvenlik primleri vb. gibi yasal
yükümlülüklerden kaçınılması şeklinde karşımıza çıkmaktadır.***
- Kayıt
dışı istihdam “İstihdam faaliyetlerinin resmi belgelere dayandırılmaması ve böylece
resmi kayıtlara girmemesi, bunun sonucunda vergisel ve zorunlu sosyal yükümlülükler
de dahil olmak üzere tüm yükümlülüklerin, mali ve sosyal güvenlik kurumlarının
denetim alanı dışına çıkarılmasıdır.”***
Sektörlere Göre Kayıt Dışı İstihdam Oranları (%)
İktisadi
Faaliyet Kodlarına Göre Kayıt Dışı İstihdam Oranları (%)
* Ilgın,Yılmaz; “Kayıt dışı Ekonomi ve
Türkiye’deki Boyutları”, http://ekutup.dpt.gov.tr/planlama/42nciyil/ilginy/kayitdis.pdf
** TİSK, Avrupa Birliğinde Kayıt dışı
Çalışma, TİSK, Yıl 2000,Yayın no: 39
*** Candan, Mehmet; “Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi
İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyo-Ekonomik Etkileri”, T.C. Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara, 2007